Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil: Evrim Artık Laboratuvarda

Obezite üzerine araştırmalarıyla tanınan Harvard Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil geçtiğimiz günlerde Türkiye’deydi. Vehbi Koç Ödülü’nü kazanan Türkiyeli araştırmacı Milliyet Gazetesi’nden Meral Tamer’e verdiği ropörtajında evrim teorisine yönelik tartışmalara dair önemli açıklamalarda bulundu. “Evrim artık laboratuvarda” başlığını taşıyan söyleşiyi siz okurlarımızla paylaşmak istiyoruz. Bu yılki Vehbi Koç ödülünün sahibi Harvard Üniversitesi Genetik ve Karmaşık Hastalıklar

Kozmik bestede bir nota – Carl Sagan (1980)

Cosmos – Bölüm 2 (Türkçe Altyazı seçeneği) Carl Sagan 1980’li yıllarda televizyonu olan pek çok evin salonuna misafir olmuş Amerika’lı bir astronomdur. Onüç bölümden oluşan Kozmos dizisi 6.3 milyon dolarlık bir bütçe ile hazırlanarak 60’dan fazla ülke televizyonunda yayınlandı. Gelmiş geçmiş en başarılı bilim belgeselinin tarzı öylesine şiirseldir ki, bölümlerin başlıkları bile işlenen konuyu kavramada

160 milyon yaşındaki fosil erken memeli evriminde bir kilometre taşı

Kuzeydoğu Çin’de eteneli (plasentalı) memelilerin erken atalarına ait yeni bir fosil keşfedildi. Keşif, insanı da kapsayan eteneli memeli dalının sanılandan 35 milyon yıl evvel, bugünden 160 milyon yıl önce keseli memelilerden ayrıştığını gösteriyor. Çalışmanın ilginç yanı ise bu ayrışmanın tarihine dair, evrimsel genetik analizlerle yapılan öncekitahminleri doğrulaması. 25 Ağustos tarihinde Nature dergisinde yayınlanan çalışma Carnegie

Parazitlerden korunma, seksin evrimini açıklayabilir mi?

Seksin, yani eşeyli üremenin canlılar aleminde neden bu kadar yaygın olduğu, evrimsel biyolojinin başlıca sorularından biri. Buna yanıt arayan bir deney, seksten alıkonan solucanların parazitleriyle başa çıkamayarak öldüğünü tespit etti. Bu sonuç, eşeyli üremenin yeni gen kombinasyonları ve çeşitlilik yaratarak parazitlere karşı savunmayı kolaylaştırdığını öne süren ‘Kızıl Kraliçe Hipotezi’ni destekliyor. Kendilerini klonlayarak veya kendi kendilerini

Şempanzeler neden bencil, bonobolar neden paylaşımcı?

Şempanzeler bireycilik ve rekabetçilikleriyle, kardeş tür bonobolarsa paylaşımcılıkları ve rahat sosyal yaşamlarıyla tanınırlar. Geçen ay yayınlanan bir beyin yapısı karşılaştırması, bonoboların empatiden sorumlu beyin bölgelerinin şempanzeden daha büyük olduğunu buldu. Bu beyin farkları, iki türün sosyal ilişkilerinde gözlenen tezatları açıklayabilir. En yakın akrabamız aslında bir değil, iki. Bonobolar, şempanzelerin kardeş türü. Günümüzden çok değil 1-1.5

Dört Ayak İyi, İki Ayak Daha İyi!

Yaşamın tarihi salt ilerlemeci değildir; kesinlikle tahmin edilemezdir. Yeryüzünün canlıları bir dizi rastlantı ve şans eseri olan değişimler yoluyla evrimleştir. Stephen Jay Gould. (Scientific American, Ekim 1994) Kısa bacakları ve tümüyle farklı biyomekanik ve fonksiyonel anatomileri ile penguenler bir kenara bırakılırsa, insan ve onun ataları gibi –dik duran bir omurgaya eklemli kalça kemiği ile- sürekli

El ayak karışınca

El ele benzemez. Şempanze, goril ve orangutan gibi diğer insansılarla karşılaştırınca, insan eli sert cisimleri sıkıca kavramaya daha yatkın. Başparmak görece uzun ve diğer parmakların hemen karşısında. Bu sayede, diyelim kartopunu sıkıca tutabilir, ona şekil verebiliriz. Şempanze gibi diğer insansılarda ise başparmaklar kısa, diğer parmaklar uzun ve kıvrık. Bu eller asılmaya, tırmanmaya, yumruklar üzerinde yürümeye

Su Piresinin Çevreye Duyarlı Genomu

Su piresi Daphnia pulex ekolog ve evrimcilerin baştacı organizmalar arasındadır. On yıllardır canlıların ekolojik değişime verdikleri tepkiler, eşeyli üremenin evrimi, popülasyonlar arasında göçün etkileri gibi konularda biyologların başlıca araştırma modellerinden biri olmuştur. Geçtiğimiz haftalarda yayınlanan su piresinin genomu, bu canlının genomunda 30 bin gen taşıdığını gösterdi – insanın 1,5 katı! Yapılan çalışmalar, bu bol genli

Dinozorlar yok olduktan sonra memeliler nasıl devleşti?

Dinozorlar 65 milyon yıl önce dünyada hakimiyetlerini yitirene kadar memeliler geri planda bir canlı grubuydu. Yeni bir araştırma, dinozorlardan hemen sonra boşalan ekolojik alanlara yayılan memelilerin, azami vücut büyüklüklerinin 40 milyon yıl boyunca arttığını ancak sonunda çeşitli sınırlara dayandığını gösteriyor. Günümüzde memeliler, dünyanın hem cüssece büyük, hem de en yaygın hayvan gruplarından biri. Fosil kayıtlarına

Evrim Çalışkanı Çağlar Akçay: Serçeler kim kavgacı kim değil ayırt edebiliyor

Dünyanın dört bir yanındaki Evrim Çalışkanları başarılı çalışmalara imza atmaya devam ediyor. Son olarak  Washington Üniversitesi’nde doktora eğitimini sürdüren Çağlar Akçay’ın serçeler üzerinde gerçekleştirdiği hayvan davranışı araştırmaları BBC’de yer buldu. Araştırmanın sonuçlarına göre serçeler komşuları arasındaki kavgalara kulak misafiri olup kavgayı kimin başlattığını anlayabiliyor. Kuzey Amerika’lı bir serçe türü olan şarkı serçesinde (Melospiza melodia) üreme